Obrót pieniężny w Nowej Marchii w okresie askańskim 1250-1319

SPIS TREŚCI

WSTĘP ....................................................................... 7

Temat i cel pracy........................................................7

Zakres.................................................................. 8

Podstawy źródłowe ..................................................... 10

Moneta w dobie terytorializacji menniczej ............................. 14

Stan badań i literatura ............................................... 15

I MENNICTWO BRANDENBURSKIE W OKRESIE ASKAŃSKIM ............................. 19

Regionalizacja produkcji menniczej w Rzeszy............................ 19

Podstawy prawne bicia monet przez margrabiów brandenburskich ...........20

Uprawnienia mennicze w Marchii Brandenburskiej .........................22

Mennictwo kościelne i możnowładcze? ....................................23

Odstępstwa margrabiów od regale menniczego..............................27

Stemple monet askańskich ...............................................27

Wzorce stylistyczne mennictwa brandenburskiego ........................ 32

Pokrewieństwa metrologiczne monet brandenburskich.......................34

Stopy mennicze w Brandenburgii .........................................35

a)    stopa marchijska (margrabiowska) ..............................35

b)    stopa lubecka .................................................37

Mennice ................................................................38

Renowacja...............................................................42

Yinkenaugen............................................................ 47

Okelpfennige ...........................................................49

Podsumowanie ...........................................................51

II.    DENARY CZY BRAKTEATY?................................................... 53

Brakteaty brandenburskie?.............................................. 53

Brakteat „CROSSE” ......................................................57

Denary brandenburskie ..................................................58

Lekkie denary?..........................................................59

Uwagi o periodyzacji denarów askańskich ................................61

Realna czy nominalna wartość monet? ....................................64

Podsumowanie ...........................................................65

3

III.    OBIEG MONETY BRANDENBURSKIEJ ....................................... 67

Moneta brandenburska w Nowej Marchii i w Marchii Środkowej.......... 67

Moneta brandenburska na terenie Starej Marchii ..................... 71

Organizacja obrotu denarami......................................... 72

Pieniądz brandenburski w obrocie poza Marchią....................... 73

Podsumowanie........................................................ 76

IV.    MONETA NIEMARCHIJSKA W OBROCIE NA TERENIE NOWEJ MARCHII 79

Moneta meklemburska................................................. 79

Moneta anhalcka..................................................... 84

Moneta saksońsko-wittenberska i brehńska............................ 87

Monety arcybiskupów magdeburskich .................................. 90

Moneta dolnołużycka...............................................   94

Monety emitentów nadreńskich i westfalskich..........................98

Szterlingi i pozostała moneta zachodnioeuropejska ....... 110

Moneta frankońska ...................................... 113

Pozostała moneta niemiecka ............................. —....... 116

Moneta zachodniopomorska........................................... 117

Moneta krzyżacka................................................... 123

Moneta śląska ....................................................  124

Moneta czeska...................................................... 125

Moneta austriacka i węgierska...................................... 128

Krzyżówki saskie i monety anachroniczne....................... 130

Podsumowanie - moneta nieobecna...................... 132

V.    PIENIĄDZ NIEMONETARNY. NIEKRUSZCOWE ŚRODKI F Ł ZZE 135

Srebrny pieniądz sztabkowy ................................... _ 135

Znaleziska sztabek ..............................................   138

Niekruszcowe środki płatnicze ..................................... 147

Podsumowanie............................................. - 151

Tabele 1-4 ......................................................   153

VI.    KSZTAŁTOWANIE SIĘ OBROTU PIENIĘŻNEGO W NOW E .    - I 161

Uwagi o obiegu monetarnym na terenie ziem nad dolną W arą

i dolną Notecią od XII do poi. XIII w............... 161

Uwagi o obiegu monetarnym na terenie Marchii Brander. r _r; • :

w 1. poł. XIII w.............................. 163

Skarby askańskie po poł. XIII w............... 164

Monety brandenburskie i obce........................................ 168

Reforma monetarna w Brandenburgii................................... 171

Struktura nominałowa................................................ 172

Rola obrazu monety w obiegu ........................................ 178

Pieniądz złoty...................................................... 179

Przedłużony obieg fenigów askańskich ............................... 181

Sposób rozprowadzania denarów marchijskich w Nowej Marchii.......... 184

Stopień upieniężnienia.............................................. 185

Bilans kruszcowy.................................................... 187

Podsumowanie ....................................................... 189

I. KURS DENARÓW BRANDENBURSKICH WOBEC MONET OBCYCH ...191

Kurs monety pomorskiej i meklemburskiej ............................ 192

Kurs fenigów z obszaru stopy lubeckiej ............................. 193

Kurs denarów kolońsko-westfalskich i szterlingów ................... 194

Kurs monety krzyżackiej ..........................................   197

Kurs monet Saksonii-Wittenbergi, Anhaltu i Dolnych Łużyc ........... 198

Kurs monet magdeburskich ........................................... 199

Kurs monety czeskiej ................................................201

Kurs monety frankońskiej ............................................202

Kurs florenów .......................................................202

Podsumowanie ........................................................203

Zapraszam