Коллекции декоративно-прикладного искусства

Kolekcje sztuki i rzemiosła artystycznego w muzeach rezydencjach

Referat wstępny poświęcony zbiorom sztuki Heleny z Przeździeckich Radziwiłłowej wygłosiła profesor Teresa Grzybkowska, reprezentująca warszawski Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, wybitna znawczyni udziału kobiet w tworzeniu polskiego muzealnictwa. Tutaj zajęła się rolą Heleny Radziwilłowej w projektowaniu wystroju i urządzaniu pałacu w Nieborowie. Księżna miała swój zasadniczy udział w projektowaniu grotesek w Pokoju Żółtym i Pokoju Zielonym, powstających równolegle z dekoracją malarską jej Arkadii. Autorka przekonująco wykazała wolnomularski charakter tych dekoracji.

Dr Michał Mencfel, adiunkt w Instytucie Sztuki na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, w artykule Wieczne prawdy i potrzeba chwili. Projekt stworzenia publicznej galerii sztuki przy rezydencji Raczyńskich w Poznaniu odpowiada na pytanie dlaczego Atanazy Raczyński umieścił swoją galerię w Berlinie, a nie w Poznaniu.

Dr Stephan Kaiser, historyk sztuki, dyrektor Górnośląskiego Muzeum Krajowego w Ratingen, wygłosił referat na temat przemiany królewskiego zamku Stolzenfeld z siedziby królewskiej w zabytek dziedzictwa światowego (Vom Königlischen Schloss zum Weltkulturerbe. Schloss Stolzenfels am Mittelrhein).Większość zamków nad Renem, mających w średniowieczu znaczenie obronne, została zniszczona przez Francuzów w XVII wieku. Ostał się jednak zamek Stolzenfels stanowiący siedzibę królów pruskich w XIX wieku, z wielką salą rycerską wzorowaną na refektarzu malborskim. Zamek dzisiaj odnowiony, został uznany za obiekt dziedzictwa światowego.

Anna Ekielska, kustosz Muzeum – Pałacu w Wilanowie, mówiła o Tradycji wilanowskiej kolekcji sztuki dalekowschodniej. Przedstawiła tę kolekcję jako doskonały przykład importów w XVII i XVIII wieku z Chin i Japonii, a zarazem najstarszy taki zbiór w Polsce. Artur Dobry z Malborka scharakteryzował Wyposażenie rezydencji cesarza Wilhelma II na zamku w Malborku. Ta kwestia w sposób nieoczekiwany łączy się z Pszczyną, ponieważ ten pruski cesarz był patronem księżnej Daisy – Angielki podejrzewanej o szpiegostwo w czasie I wojny światowej. Ten artykuł szczególnie powinien zainteresować dzisiejszych kustoszy malborskich.

Barbara Grątkowska-Ratyńska z Zamku Królewskiego w Warszawie skupiła się na Kolekcji mebli Zamku Królewskiego w Warszawie. Jak wiadomo Zamek Warszawski uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie II wojny światowej, ale część wyposażenia Apartamentu Wielkiego i Apartamentu Króla ocalała i nią zajmuje się Autorka.

Anna Szczepaniak z Muzeum Zamoyskich w Kozłówce przedstawiła artykuł Kolekcja mebli w Kozłowieckim pałacu Konstantego Zamoyskiego. Dawna rezydencja Zamoyskich, zamieniona w muzeum, zawiera jedną z największych w Polsce kolekcji mebli z XIX wieku, obok równie bogatej galerii obrazów. W tym samym muzeum pracuje Katarzyna Wilkowicz, która pisze o malarstwie: W pogoni za [wielką] sztuką. Kopie dzieł dawnych mistrzów w kolekcji hrabiego Konstantego Zamoyskiego. Kolekcja ta jest największą tego rodzaju w Polsce.

Kolejne artykuły łączą się ze zbiorami pszczyńskich Hochbergów. Artykuł Sylwii Smolarek-Grzegorczyk Malarstwo olejne ze zbiorów rodziny Hochbergów. Obrazy zdobiące pszczyński zamek pod koniec XIX i na początku XX wieku omawia szczegółowo tę bogatą kolekcję. Marcin Nyga przedstawił natomiast Graficzne wizerunki Anhaltów i Hochbergów w zbiorach Muzeum Zamkowego w Pszczynie.

Dr Artur Badach, kierownik działu sztuki Zamku Królewskiego w Warszawie, opisał ważny i skomplikowany problem Rzeźby w muzeum-rezydencji. Funkcje, dzieje, wybrane problemy konserwatorskie – na przykładzie warszawskiej rezydencji królewskiej.

Ingo Pfeifer, kustosz muzeum w Wörlitz, pisze o pamiątkach, przedmiotach zbieractwa i projektach dekoracyjnych, ogólnie mówiąc przedmiotach pamiątkowych: Daktyliotheken-Souvenir, Sammlungsgegenstand Und Dekorationsvorlagen.

Kolejne cztery artykuły dotyczą różnych zbiorów polskiego rzemiosła artystycznego oraz ich pochodzenia. Oto one: kustosz Alicja Kilijańska, Dary i depozyty rzemiosła artystycznego z kolekcji rodziny Poleskich z Rokitna Szlacheckiego w Muzeum Narodowym w Krakowie; Małgorzata Osobińska, Zegary w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach; Dorota Gorzelany, kustosz Muzeum Narodowego w Krakowie, XIX-wieczne zbiory antyczne współcześnie – ekspozycja historyczna czy nowoczesna?; Mariusz Makowski, kustosz Zamku w Grodźcu, Nowe zbiory w starym zamku – kolekcja Michała Bożka w Grodźcu Śląskim.

Polityką gromadzenia zbiorów zajęli się Bartłomiej Butrym (Muzeum Zamkowe w Malborku), Polityka gromadzenia zbiorów w Muzeum Zamkowym w Malborku od 1961 roku. Ku rezydencji królów polskich i urzędników królewskich oraz Marian Małecki (Uniwersystet Jagielloński w Krakowie), Projekt powstania muzeum wypraw krzyżowych w pałacu Generałów Zakonu Bożogrobców w Miechowie.

Spis treści

Zdzisław Żygulski jr, Przedmowa......................................................................... 5

Maciej Kluss, Dyrektor Muzeum Zamkowego w Pszczynie, 65 lat Muzeum Zamkowego

w Pszczynie............................... I...д.................................. 9

1. Teresa Grzybkowska, Zbiory sztuki Heleny Radziwiłlowej w Nieborowie i Arkadii.... 21

2. Michał Mencfel, łFzeczwe prawdy i potrzeba chwili. Projekt stworzenia publicznej

galerii sztuki przy rezydencji Raczyńskich w Poznaniu........................... 43

3. Stephan Kaiser, Vom koniglichen Schloss zum Weltkulturerbe....................... 59

4. Anna Ekielska, Tradycja wilanowskiej kolekcji sztuki dalekowschodniej............ 73

5. Artur Dobry, łłjposażewe rezydencji cesarza Wilhelma II na zamku w Malborku...... 85

6. Barbara Grątkowska-Ratyńska, Historia i charakter kolekcji mebli artystycznych

w Zamku Królewskim w Warszawie ................................................. 97

7. Anna Szczepaniak, Kolekcja mebli w kozlowieckimpałacu Konstantego Zamoyskiego .. 111

8. Karolina Wilkowicz, W pogoni za wielką sztuką. Kopie dzieł wielkich mistrzów

w kolekcji malarstwa Konstantego Zamoyskiego.................................... 123

9. Sylwia Smolarek-Grzegorczyk, Malarstwo olejne ze zbiorów rodziny Hochbergów.

Obrazy zdobiące pszczyński zamek pod koniec XIX i na początku XX w. ............ 135

10. Marcin Nyga, Grajiczne wizerunki Anhaltów i Hochbergów w zbiorach Muzeum

Zamkowego w Pszczynie........................................................... 157

11. Artur Badach,/łzeźóynr/m/zet/w-rezyćfewć//. Funkcje, dzieje,problemy konserwatorskie

- na przykładzie warszawskich rezydencji królewskich............................ 177

12. Ingo Pfeifer, Daktyliotheken - Souvenir, Sammlungsgegenstand und Dekorationsyorlagep 195

13. Alicja Kilijańska, Dary’ i depozyty rzemiosła artystycznego z kolekcji rodziny Poleskich z Rokitna Szlacheckiego w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie ... 207

14. Małgorzata Osobińska, Zegary w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach ........... 239

15. Dorota Gorzelany, ХІХ-wieczne zbiory antyczne współcześnie - ekspozycja historyczna

czy nowoczesna? ................................................................ 253

16. Bartłomiej Butryn, Polityka gromadzenia zbiorów w Muzeum Zamkowym w Malborku

od 1961 roku. Ku rezydencji królów polskich i urzędników królewskich ........... 263

17. Marian Małecki, Projekt powstania muzeum wypraw krzyżowych w Pałacu Generałów

Zakonu Bożogrobców w Miechowie ................................................. 275

18. Mariusz Makowski, Nowa kolekcja na starym zamku - zbiory Michała Bożka

w Grodźcu Śląskim............................................................... 289

Streszczenia i podpisy pod ilustracje/Inhaltsangabe der Abhandlungen. Verzeichnis der Abbildungen....................................................................... 305

- 3 -

zapraszam