Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Gierusz

Tytuł:  Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej w teorii i w praktyce.

Autorzy:  Gierusz Jerzy, Gierusz Maciej red.

Wydawca:  Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp z o.o.

ISBN:  978-83-7804-372-0

Miejsce i rok wydania:  Gdańsk, 2017

Wydanie:  I

Ilość stron:  1096

Format  B5

Opis

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej weszły na stałe do kanonu współczesnej rachunkowości, silnie oddziaływując także na regulacje lokalne poszczególnych państw, w tym polskich przepisów prawa. W obecnej dobie trudno być księgowym lub audytorem nie znając tych rozwiązań.

Publikacja to bardzo obszerny, jedyny na rynku przewodnik po poszczególnych Standardach stworzony z myślą o praktycznym wykorzystaniu tych regulacji. MSSF posługują się własnym, specyficznym językiem nie zawsze zrozumiałym dla polskiego odbiorcy, do tego dochodzą jeszcze trudności związane z przekładem z języka angielskiego. Autorzy wyjaśniają poszczególne regulacje językiem przystępnym dla praktyków. Liczne nawiązania do praktyki gospodarczej oraz szczegółowe przykłady liczbowe pomagają zrozumieć dane zagadnienie oraz pokazują, jak należy je ujmować w księgach rachunkowych.

Autorzy przybliżają rozstrzygnięcia przyjęte w poszczególnych standardach, przede wszystkim w zakresie:

stosowanych pojęć,

warunków ujęcia danej kategorii,

podstaw wyceny,

wymaganych ujawnień,

odniesień do polskiego prawa bilansowego i podatkowego.

Książka jest również cennym materiałem dydaktycznym dla wykładowców i studentów studiów wyższych, a także dla celów samokształcenia. Każdemu rozdziałowi towarzyszą zadania do wykonania umożliwiające sprawdzenie wiedzy. W publikacji zamieszczono również klucz rozwiązań.

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Część I. Podstawy harmonizacji rachunkowości

Rozdział 1. Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Jerzy Gierusz

1.1. Procesy harmonizacji rachunkowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

1.2. Cele i odbiorcy sprawozdania finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

1.3. Cechy jakościowe informacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

1.4. Składniki sprawozdania finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

1.5. Koncepcje kapitału i zachowania kapitału. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

1.6. Zasady wyceny aktywów i zobowiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

1.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . . 57

1.8. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . . 58

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Rozdział 2. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 1

„Zastosowanie Międzynarodowych Standardów

Sprawozdawczości Finansowej po raz pierwszy” (MSSF 1) . . . . . . . . . . . . . . . 61

Karolina Gościniak

2.1. Przesłanki opracowania MSSF 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

2.2. Najważniejsze rozstrzygnięcia przyjęte w MSSF 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

2.3. Opcje wyboru przewidziane w MSSF 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

2.4. Zwolnienia obligatoryjne z retrospektywnego zastosowania MSSF . . . 89

2.5. Prezentacja i ujawnianie informacji zgodnie z MSSF 1 . . . . . . . . . . . . . . 92

2.6. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Rozdział 3. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 13

„Wycena wartości godziwej” (MSSF 13) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Maciej Gierusz

3.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

3.2. Zakres MSSF 13. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

3.3. Proces wyceny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

3.4. Techniki wyceny a poziomy hierarchii danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

3.5. MSSF 13 – dlaczego potrzebny był nowy standard? . . . . . . . . . . . . . . . 120

3.6. Wycena zobowiązań do wartości godziwej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

3.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . 122

3.8. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym . .. . 123

3.9. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

3.10. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Część II. Prezentacja informacji finansowych

Rozdział 4. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 1

„Prezentacja sprawozdań finansowych” (MSR 1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Marcin Michalak

4.1. Cel i zakres standardu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

4.2. Istota, cel i zakres sprawozdania finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

4.3. Ogólne zasady sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych . . .. . . 139

4.4. Treść i struktura sprawozdania z sytuacji finansowej oraz dodatkowe ujawnienia .. . 157

4.5. Treść i struktura sprawozdania z całkowitych dochodów oraz dodatkowe ujawnienia .. 167

4.6. Treść i struktura sprawozdania ze zmian w kapitale własnym oraz dodatkowe ujawnienia .. . 179

4.7. Zakres i struktura informacji dodatkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

4.8. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . 198

4.9. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

Rozdział 5. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 7

„Rachunek przepływów pieniężnych” (MSR 7) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

Wojciech Kozłowski

5.1. Użyteczność rachunku przepływów pieniężnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

5.2. Przepływy pieniężne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

5.3. Działalność operacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

5.4. Działalność inwestycyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

5.5. Działalność finansowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209

5.6. Ujmowanie przepływów w kwotach netto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

5.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . 210

5.8. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

Rozdział 6. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 34

„Śródroczna sprawozdawczość finansowa” (MSR 34) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

Sylwia Silska-Gembka

6.1. Zakres stosowania standardu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

6.2. Sprawozdania finansowe za okresy śródroczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

6.3. Zasady rachunkowości oraz wartości szacunkowe w śródrocznym sprawozdaniu finansowym .219

6.4. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

6.5. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . 232

6.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . 233

6.7. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234

Rozdział 7. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 8

„Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości

szacunkowych i korygowanie błędów” (MSR 8) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

Maciej Gierusz

7.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

7.2. Zasady rachunkowości i ich zmiany. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

7.3. Szacunki księgowe i ich zmiany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240

7.4. Błędy księgowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

7.5. Podejście księgowe do skutków zdarzeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

7.6. MSR 8 a MSR 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

7.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . 246

7.8. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym . . 247

7.9. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

7.10. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

Rozdział 8. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 21

„Skutki zmian kursów wymiany walut obcych” (MSR 21) . . . . . . . . . . . . . . . 255

Tomasz Zielke

8.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

8.2. Waluta funkcjonalna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

8.3. Ujmowanie transakcji w walutach obcych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260

8.4. Prezentacja sprawozdania finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

8.5. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268

8.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . 269

8.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym . . 270

8.8. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

8.9. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276

Rozdział 9. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 33

„Zysk na jedną akcję” (MSR 33) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

Wojciech Kozłowski

9.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

9.2. Ujawnianie i prezentacja zysku na jedną akcję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278

9.3. Podstawowy zysk na jedną akcję. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

9.4. Rozwodniony zysk na jedną akcję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

9.5. Antyrozwodnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

9.6. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

Rozdział 10. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 8

„Segmenty operacyjne” (MSSF 8). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301

Sylwia Silska-Gembka

10.1. Segmenty operacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301

10.2. Segmenty sprawozdawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306

10.3. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309

10.4. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 318

10.5. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw podatkowych . . . . . . . . . . . 318

10.6. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320

Rozdział 11. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 20 „Dotacje rządowe

oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej” (MSR 20) . . . . . . . 321

Anna Kamińska-Stańczak

11.1. Pojęcie i zakres pomocy rządowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

11.2. Ujmowanie i rozliczanie dotacji rządowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

11.3. Prezentacja dotacji do aktywów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331

11.4. Prezentacja dotacji do przychodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332

11.5. Zwrot dotacji rządowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332

11.6. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333

11.7. Różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . . . . . . . . . 333

11.8. Różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . . . . . . . . . . 337

11.9. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

11.10. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349

Rozdział 12. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 3

„Połączenia jednostek gospodarczych” (MSSF 3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

Ewa Spigarska

12.1. Pojęcie połączenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

12.2. Identyfikacja jednostki przejmującej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

12.3. Dzień przejęcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357

12.4. Ujęcie i wycena aktywów i zobowiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357

12.5. Wartość firmy i zysk z okazyjnego nabycia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365

12.6. Przekazana zapłata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370

12.7. Koszty połączenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372

12.8. Przejęcia odwrotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

12.9. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 383

12.10. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . 390

12.11. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398

Rozdział 13. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 4

„Umowy ubezpieczeniowe” (MSSF 4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

Ewa Spigarska

13.1. Cel standardu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

13.2. Pojęcie umowy ubezpieczeniowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

13.3. Regulacje szczegółowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419

13.4. Wymagane ujawnienia kwot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426

13.5. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 436

13.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw podatkowych . . . . . . . . . . . 437

13.7. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

Część III. Aktywa trwałe i zapasy

Rozdział 14. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 16

„Rzeczowe aktywa trwałe” (MSR 16) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443

Anna Kamińska-Stańczak

14.1. Pojęcie i zakres rzeczowych aktywów trwałych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443

14.2. Wycena na moment początkowego ujęcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449

14.3. Koszty po początkowym ujęciu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454

14.4. Wycena bilansowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456

14.5. Zaprzestanie ujmowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

14.6. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468

14.7. Różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . . . . . . . . . . 470

14.8. Różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . . . . . . . . . . 475

14.9. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

14.10. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488

Rozdział 15. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 38

„Wartości niematerialne” (MSR 38) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

Cyryl Kotyla

15.1. Znaczenie i pojęcie wartości niematerialnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

15.2. Wycena początkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

15.3. Wycena po początkowym ujęciu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502

15.4. Wycofanie z użytkowania i zbycie wartości niematerialnych . . . . . . . 506

15.5. Ujawnianie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506

15.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 508

15.7. Różnice ujęcia bilansowego wartości niematerialnych

w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511

15.8. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516

Rozdział 16. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 40

„Nieruchomości inwestycyjne” (MSR 40) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

Jerzy Gierusz

16.1. Zakres nieruchomości inwestycyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

16.2. Wycena początkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523

16.3. Wycena bilansowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525

16.4. Przeniesienie (przekwalifikowanie) i zbycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529

16.5. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531

16.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 532

16.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . 534

16.8. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536

Rozdział 17. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 23

„Koszty finansowania zewnętrznego” (MSR 23) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537

Tomasz Zielke

17.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538

17.2. Koszty finansowania podlegające aktywowaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538

17.3. Dostosowywany składnik aktywów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543

17.4. Reguły aktywowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545

17.5. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 547

17.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym . .. . 548

17.7. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549

17.8. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554

Rozdział 18. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 36

„Utrata wartości aktywów” (MSR 36) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555

Arleta Szadziewska

18.1. Pojęcie utraty wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555

18.2. Pomiar utraty wartości aktywów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560

18.3. Wymagane ujawnienia na temat utraty wartości aktywów . . . . . . . . . 578

18.4. Zasadnicze różnice w stosunku do polskiego prawa bilansowego . . . 580

18.5. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym .. . 586

18.6. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589

Rozdział 19. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 5

„Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży i działalność

zaniechana” (MSSF 5) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591

Maciej Gierusz

19.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591

19.2. Aktywa trwałe przeznaczone na sprzedaż – definicja . . . . . . . . . . . . . 592

19.3. Aktywa trwałe przeznaczone na sprzedaż – wycena . . . . . . . . . . . . . . 595

19.4. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży – prezentacja . . . . . . . . . 596

19.5. Działalność zaniechana – zakres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597

19.6. Działalność zaniechana – prezentacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598

19.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 600

19.8. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym 601

19.9. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601

19.10. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611

Rozdział 20. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 17 „Leasing” (MSR 17) . . . . . . 613

Maciej Gierusz

20.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613

20.2. Defi nicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614

20.3. Ujęcie księgowe leasingu finansowego u leasingobiorcy . . . . . . . . . . . 626

20.4. Ujęcie księgowe leasingu finansowego u leasingodawcy . . . . . . . . . . . 631

20.5. Leasingodawca będący producentem (leasing finansowy) . . . . . . . . . 633

20.6. Ujęcie księgowe leasingu operacyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635

20.7. Ujęcie księgowe leasingu zwrotnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638

20.8. Leasing nieruchomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643

20.9. Zmiany w klasyfikacji leasingu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643

20.10. KIMSF 4 Ustalenie czy umowa zawiera „ukryty” leasing . . . . . . . . . . 644

20.11. Ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646

20.12. MSSF 16 „Leasing” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647

20.13. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 651

20.14. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym . .. 652

20.15. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

Rozdział 21. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 2 „Zapasy” (MSR 2) . . . . . . . . 657

Marcin Michalak

21.1. Pojęcie i zakres zapasów według MSR 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657

21.2. Wycena początkowa zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659

21.3. Metody wyceny rozchodu zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 677

21.4. Wycena zapasów na dzień bilansowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679

21.5. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682

21.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 682

21.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . 683

21.8. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686

Część IV. Pomiar przychodów

Rozdział 22. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 18 „Przychody” (MSR 18) . . . 687

Arleta Szadziewska

22.1. Zakres i zasady ustalania momentu uznania przychodów . . . . . . . . . 688

22.2. Wycena przychodów ze sprzedaży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700

22.3. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702

22.4. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . . 703

22.5. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o podatku dochodowym . .. . 710

22.6. Zmiany w definiowaniu i ujęciu przychodów wprowadzone przez MSSF 15 . . . . . 717

22.7. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726

Rozdział 23. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 11

„Umowy o usługę budowlaną” (MSR 11) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729

Sylwia Silska-Gembka

23.1. Zakres umów o usługę budowlaną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729

23.2. Pomiar przychodów i kosztów w trakcie roku obrotowego . . . . . . . . 734

23.3. Ustalanie wyniku finansowego na moment bilansowy . . . . . . . . . . . . 738

23.4. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747

23.5. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości

i KSR 3 „Niezakończone usługi budowlane” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749

23.6. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . .. 753

23.7. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756

Część V. Rachunkowość instrumentów finansowych

Rozdział 24. Instrumenty finansowe (MSR 32, MSR 39, MSSF 7) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759

Przemysław Czajor

24.1. Zakres instrumentów finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759

24.2. Definicje instrumentów finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 764

24.3. Klasyfikacja instrumentów finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769

24.4. Wycena aktywów i zobowiązań finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783

24.5. Usunięcie aktywów lub zobowiązań finansowych z bilansu

(sprawozdania z sytuacji finansowej) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 832

24.6. Utrata wartości aktywów finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 839

24.7. Rachunkowość zabezpieczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854

24.8. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881

24.9. Zasadnicze różnice w stosunku do polskich regulacji rachunkowości.. . 896

24.10. Instrumenty finansowe a ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych . 900

24.11. Instrumenty finansowe według MSSF 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

24.12. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948

Część VI. Wycena wybranych pozycji zobowiązań

Rozdział 25. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 37 „Rezerwy,

zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” (MSR 37) . . . . . . . . . . . . . . 949

Karolina Gościniak

25.1. Przesłanki tworzenia rezerw w rachunkowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950

25.2. Pojęcie i klasyfikacja rezerw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 951

25.3. Ujmowanie rezerw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 954

25.4. Istota aktywów i zobowiązań warunkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 960

25.5. Wycena rezerw dla potrzeb sprawozdania finansowego . . . . . . . . . . . 963

25.6. Ujmowanie i wycena rezerw związanych z restrukturyzacją . . . . . . . 967

25.7. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 968

25.8. Zasadnicze różnice w stosunku do polskiego prawa bilansowego . . . 969

25.9. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw o podatku dochodowym . . 973

25.10. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 974

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 976

Rozdział 26. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 19 „Świadczenia

pracownicze” (MSR 19) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 979

Karolina Gościniak

26.1. Pojęcie świadczeń pracowniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 980

26.2. Krótkoterminowe świadczenia pracownicze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 981

26.3. Świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . 987

26.4. Inne długoterminowe świadczenia pracownicze . . . . . . . . . . . . . . . . 1000

26.5. Świadczenia pracownicze z tytułu rozwiązania stosunku pracy . . . 1002

26.6. Wymagane ujawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1003

26.7. Zasadnicze różnice w stosunku do polskiego prawa bilansowego . . 1003

26.8. Zasadnicze różnice w stosunku do ustaw podatkowych . . . . . . . . . . 1005

26.9. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1006

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007

Rozdział 27. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 12 „Podatek dochodowy” (MSR 12) . .. 1009

Barbara Gierusz

27.1. Zakres podatku dochodowego jako kategorii prawa bilansowego . . 1009

27.2. Identyfikacja różnic przejściowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1010

27.3. Ujęcie zobowiązań i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. .. 1015

27.4. Wycena aktywów i zobowiązań z tytułu odroczonego podatku dochodowego. .. 1017

27.5. Ujmowanie bieżącego i odroczonego podatku dochodowego . . . . . 1019

27.6. Prezentacja i ujawnianie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1019

27.7. Zasadnicze różnice w stosunku do ustawy o rachunkowości . . . . . . 1022

27.8. Różnice w ujęciu i wycenie w stosunku do polskiego prawa podatkowego .. 1023

27.9. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023

Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1025

Rozwiązania zadań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1027