Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie Jean J. Rousseau

Powstałe w 1771 r. "Rozważania o rządzie polski" Jeana Jacques’a Rousseau to dzieło z wielu względów fascynujące. Niewątpliwie należą do kanonu światowej filozofii, będąc jednym z najsłynniejszych osiemnastowiecznych traktatów; zarazem jak mało który z utworów wielkich filozofów (a może żaden) wpisały się w polskie dyskusje o państwie i wywierały na nie ogromny wpływ w XVIII i XIX w.

Fenomen tej rozprawy polega także na tym, że stanowi ona dialog z polskimi - szlacheckimi koncepcjami politycznymi, a konkretnie z wizją Rzeczypospolitej, jaką nakreślił dla Rousseau Michał Wielhorski. Jeden z najbardziej uznanych twórców oświecenia dyskutuje tu z wysłannikiem konfederatów barskich do Paryża jak z równorzędnym partnerem. Ideały, które mieli wpisać na sztandary rewolucjoniści francuscy, spotykają się w zaskakujący sposób z tradycyjnymi ideałami szlacheckich miłośników wolności.