Zamek BIALSKI (Dzieje miasteczka. Obraz z życia magnatów. Akademia BIALSKA)

Tytuł: Zamek BIALSKI (Dzieje miasteczka. Obraz z życia magnatów. Akademia BIALSKA – Część pierwsza [z dwóch]), seria wydawnicza – „Biblioteka Dzieł Wyborowych”.

Autor: Juljan BARTOSZEWICZ.

Wydawca: Biblioteka Dzieł Wyborowych, Warszawa (ulica Sienna 2.) – brak roku wydania – okres przez pierwszą wojną światową – 1914(?). 2+IV+144+4 strony (reklamy – 4 strony), oprawa miękka, format 12,5x19,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (okładka, od wewnątrz na krawędziach podklejona taśmą papierową i ponownie doklejona do bloku tekstu) – poza tym stan OK.

„Zamek BIALSKI (Dzieje miasteczka. Obraz z życia magnatów. Akademia BIALSKA - Część pierwsza [z dwóch])”. Przedmowa. - Książka niniejsza, którą oddajemy do rąk czytelników, ufni, że obudzi ona wśród nich żywe zajęcie, jest zarazem przypomnieniem zasług jednego z najznakomitszych historyków polskich, Juljana BARTOSZEWICZA. W pokoleniu z przed lat pięćdziesięciu imię jego należało do najpopularniejszych w Polsce, a i dzisiaj wśród żyjących przedstawicieli tego pokolenia znajdzie się niejeden uczeń Bartoszewicza, z rozrzewieniem wspominający ukochanego profesora.

Urodził się BARTOSZEWICZ w r. 1821 w Biały Radziwiłłowskiej, u stóp tego właśnie zamku, którego dzieje tak drobiazgowo i zajmująco skreślił w pracy niniejszej. Ojcem jego był Adam, ówczesny profesor szkoły wydziałowej w Biały, później od r. 1833 inspektor szkól w Warszawie.

Otrzymawszy w domu rodziców staranne wychowanie i już w zaraniu życia otoczony atmosferą naukową, po ukończeniu gimnazyum w Lesznie, udał się przyszły historyk w r. 1838 do Petersburga, gdzie, wobec braku uniwersytetu w kraju, młodzież ówczesna szukać musiała wykształcenia wyższego.

Jako student wydziału historyczno-filologicznego, brał BARTOSZEWICZ czynny udział w budzącym się nad Newą polskim ruchu literackim i wraz z Janem BARSZCZEWSKIM należał do twórców i założycieli noworocznika literackiego „NIEZABUDKI”. Ukończywszy w r. 1842 studya, powrócił do kraju i został nauczycielem w szkołach warszawskich Działalność jego na tem polu, mimo, że przypadła na najcięższy okres rządów Paskiewiczowskich, wydala obfite owoce. BARTOSZEWICZ na swoim posterunku pedagogicznym spełniał gorliwie rolę krzewiciela światła, podając uczniom swoim, nie tylko wiedzę, ale budząc w nich jednocześnie głębokie przywiązanie do rzeczy swojskich i prowadząc do należytego zrozumienia przeszłości narodowej. Nadto czas wolny od wykładów poświęcał wytężonej pracy archiwalnej, która rychło uczyniła go panem rozległych materiałów historycznych. Nikt też ponad niego nie był bardziej powołany na opiekuna naukowego zakładu, który miał powstać w r. 1855 pod mianem: Muzeum im. SWIDZIŃSKICH. Pozatem był BARTOSZEWICZ redaktorem naczelnym DZIENNIKA WARSZAWSKIEGO, a potem KRONIKI WIADOMOŚCI KRAJOWYCH i ZAGRANICZNYCH.

Z ważniejszych jego prac, które do dzisiejszego dnia nie utraciły znaczenia, wymienić należy: „Królewicze biskupi” (Warszawa, 1851); „Panowie niemieccy na dworze STANISŁAWA AUGUSTA” (1853); „Bezkrólewie po JANIE III”, dzieło BIZARDLERA w przekładzie, znacznie przypisami powiększone (Wilno, 1853); „Znakomici mężowie polscy”, 6 tomy (Petersburg, 1853 —6); „Kościoły warszawskie rzymsko-katolickie” z drzeworytami STARKMANA (Warszawa, 1855); „Królowie polscy” tekst do rysunków LESSERA (1858—59); „Arcybiskupi gnieźnieńscy i prymasi”, tekst do albumu A. PECQU’a (1858—59); „Pogląd na sprawy Polski z Turcyą i Tatarami” (Warszawa, 1859); przypisy I sprostowania do Tomasza ŚWIĘCKIEGO „Historycznych pamiątek znakomitych rodzin i osób dawnej Polski” (Warszawa, 1858); „Codex diplomaticus regal Poloniae”, tom III dzieła, rozpoczętego przez Leona RZYSZCZEWSKIEGO i Antoniego MUCZKOWSKLEGO; „Historya literatury polskiej, wyłożona potocznie” i wiele innych.

Ogromną, nieocenioną dotychczas należycie pracę BARTOSZEWICZA, zawarta nadto Wielka Encyklopedya ORGELBRANDA, która przez długie lata odgrywała rolę najlepszego informatora, historycznego w rzeczach, dotyczących przeszłości. BARTOSZEWICZOWI przedewszystkiem zawdzięcza to wydawnictwo swoją dotychczasową trwałość.

Jako uczony, nauczyciel i obywatel pozostawił po sobie autor „Zamku BIALSKIEGO” pamięć czystą i piękną, która i w pokoleniu obecnem znaleźć powinna oddźwięk, należny zasłudze i cnocie. [REDAKCYA.].

- Polecam!